Veelgestelde vragen over infrarood sauna's

Wat is infraroodstraling (IR)?

Het licht dat wij 'zien' is slechts een klein deel van wat een natuurkundige onder licht verstaat. Er bestaat dus 'zichtbaar licht' en 'onzichtbaar licht'. Infrarood licht is dus voor het menselijk oog onzichtbaar licht. Als we voorbij het zichtbare rode licht naar steeds langere golflengten gaan, komen we eerst bij het infrarood licht (dat wij als warmte waarnemen). Infrarode straling is dus warmtestraling. Ook de mens straalt warmte (infrarood) uit. De grootste natuurlijke leverancier van infrarood warmtestraling is de zon. Infraroodstraling is geheel ongevaarlijk met uitzondering van te grote hoeveelheden kortgolvig infrarood (IRA). Met de verschillende soorten infraroodstralers, wordt deze natuurlijke warmtestraling op kunstmatige manier nagebootst.

Afhankelijk van de golflengte wordt Infraroodstraling ingedeeld in drie soorten:

  • IRA met een golflengte van 780 tot 1400nm (kortgolvig infrarood)
  • IRB met een golflengte van 1400 tot 3000nm (middengolvig infrarood)
  • IRC met een golflengte van 3000 tot 1.000.000nm = 1mm (langgolvig infrarood)

 

Golflengte infraroodstraling

Hoe werkt de infrarood sauna?

De infraroodstralen worden door elektrische stralers opgewekt. Deze infraroodstralen werken rechtstreeks in op het lichaam door verwarming van de huid en daarna door geleiding van het hoge gehalte water in het onderliggend weefsel. In de gesloten ruimte van de cabine wordt ook de omgevingstemperatuur opgewarmd. Mede door de dubbele wanden van de infrarood sauna kan deze omgevingstemperatuur snel naar 40 tot 60°C stijgen. De omgevingstemperatuur kun je trouwens volledig zelf bepalen. De stralers in een infrarood sauna worden zo geplaatst dat het lichaam volledig omgeven wordt door infrarood namelijk aan de voorzijde, de rugzijde, onderaan en zelfs eventueel in de zijwanden.

Doordat het lichaam tot 95% van de IR-straling kan opnemen, ontstaat een opwarmingseffect van de spieren. Hierop reageert het lichaam met een verhoogde hartslag. Medische onderzoeken bevestigen dat het infrarood sauna gebruik een harttraining veroorzaakt, omdat het lichaam de temperatuur op 37°C wil houden en daarvoor de hartslag verhoogt. Een betere doorbloeding van spieren en gewrichten heeft een positief effect op stijfheid en pijnklachten en kunnen afvalstoffen sneller worden afgevoerd. Tevens gaat het lichaam alles in het werk zetten om zich af te koelen. Door te zweten kan het lichaam namelijk de hitte afvoeren, en met het vocht ook opgeslagen toxines.

Om zweet te produceren verbruikt ons lichaam calorieën. Een persoon met een gemiddelde conditie kan in een infraroodsauna een halve liter transpiratievocht verliezen en zo 300 Kcal verbruiken. Dit komt overeen met een inspanning die vergelijkbaar is met het lopen van 3.5 tot 5 km. Een persoon die aan de warmte gewend is, kan makkelijk en zonder enig nadeel 600 tot 800 Kcal tijdens een sessie verliezen. Het is aangeraden om voldoende te drinken voor, na en eventueel tijdens een infraroodsessie.

De ontleding van transpiratievocht van een sessie in een infrarood sauna geeft de volgende samenstelling:

  • Water
  • Vet
  • Cholesterol
  • Zuren
  • Natrium
  • Ammoniak

Verder werden de volgende zware metalen gevonden: (Green hospital 1983)

  • Lood: 84 µg
  • Cadmium: 6.2 µg
  • Nikkel: 1.2 µg
  • Koper: 0.11 mg
  • Natrium: 0.84 g

Wij citeren Dr. Herman Aihara, een autoriteit op het gebied van macrobiotiek: "Als vet door zweet uitgescheiden wordt, neemt het zware metalen mee die niet door nieren en longen afgescheiden worden. Deze uitscheiding van zware metalen gebeurt echter niet door zweet uitgescheiden door normale inspanning en evenmin door het transpireren in een traditionele sauna. Zware metalen zijn voor ons giftig, en daarom is het belangrijk voor een goede gezondheid dat deze uit het lichaam weggevoerd kunnen worden."

Een infraroodsauna kan helpen om via het transpiratievocht deze giftige stoffen af te voeren.

Fit en gezond met de infrarood sauna

Een aantal positieve effecten op een rijtje :

  • stijfheid van gewrichten : Bij stijfheid in de enkels bijvoorbeeld treedt een duidelijke vermindering op in vergelijking met de toestand bij een normale lichaamstemperatuur. Ook andere gewrichten reageren op dezelfde manier.
  • spierspanning : Spierspanning wordt door verwarming duidelijk minder.
  • pijngevoel : Doordat de spierspanning vermindert, nemen ook pijnen af. Ischiaspijnen bijvoorbeeld worden door spierspanning veroorzaakt. Een vicieuze cirkel dus die door een behandeling met infrarood doorbroken kan worden. De warmte vermindert de pijnsteken, zowel bij de zenuwwortel als in het omliggende weefsel. Warmte leidt eveneens tot toename van de endorfineproductie, wat een pijnstillend effect tot gevolg heeft.
  • bloedcirculatie : Het opwarmen van bepaalde lichaamsdelen veroorzaakt reflexen in de andere lichaamsdelen en werkt vaatverwijdend. Door het opwarmen van de spieren verkrijgt men, net zoals bij beweging, een toename van de bloedcirculatie.
  • het genezingsproces bij ziektes en ontstekingen wordt versneld
  • Passief trainingseffect van de hartspier.
  • In België heeft ongeveer 20% van de bevolking last van hooikoorts. ,Na jaren kunnen de klachten zich van het neus-keelgebied zich verplaatsen naar de luchtwegen, met als gevolg : ASTMA !!! Men krijgt minder lucht. Ook hier brengt de IR-cabine een oplossing : het aantal astma-aanvallen neemt geleidelijk af doordat de ademhalingsspieren zich ontspannen en de luchtpijpvertakkingen zich verwijden. Dit komt doordat de bijnieren geactiveerd worden en in verhoogde mate lichaamseigen cortisone afgeven. Bij een acute astma-aanval zou uw arts eveneens cortisone voorschrijven, maar gezien deze niet lichaamseigen is, zijn er dikwijls ongewenste bijwerkingen.
  • Het verminderen van de hoestprikkel bij chronische bronchitis
  • Een betere weerstand tegen verkoudheid, wintergriep en andere virussen
  • Vrije radicalen, de grootste oorzaak van celbeschadigingen in ons organisme, kunnen het best bestreden worden met vitamine A, C, E en een regelmatige infrarood-sessie.
Jong, mooi en slank met de infrarood sauna

Een infrarood sauna is ook geschikt om het uiterlijk een handje te helpen, omdat het gebruik ervan:

  1. Zorgt voor een goede doorbloeding , alsook voor een betere opbouw van nieuwe cellen en een vlotte afvoer van afgestorven cellen.
  2. Een goed hulpmiddel is bij acné, eczema, psoriasis, brandwonden en andere huidbeschadigingen.
  3. Sneller huidwonden geneest en littekenvorming vermindert.
  4. Een ruwe huid vermijdt en uw huid zacht, glad en soepel maakt.
  5. De elasticiteit van de huidstructuur verbetert en zelfs versterkt en ook cellulitis vermindert.
  6. Transpireren vraagt energie en zorgt zo voor een hoger calorieverbruik. Daarenboven stijgt tijdens het zweten de productie van het groeihormoon dat op zijn beurt een regelende werking heeft op het lichaamsvetpercentage. Het zorgt voor een toename van de spiermassa en dit ten koste van de vetopslag ! Met andere woorden : de cabine kan geen wonderen verrichten maar bij regelmatig gebruik, kunt u ervan uitgaan dat u gewicht verliest.
Infrarood sauna en sport : de perfecte combinatie

Het ademhalingsvermogen verbetert in de IR-cabine , wat het uithoudingsvermogen en daardoor ook het prestatievermogen ten goede komt.

Bij een afmattende training kunnen de spieren zuurstofgebrek krijgen, waardoor men krampen of spierpijnen kan krijgen, symptomen waarbij een IR-sessie verlichting kan bieden. Vooral voor sporters van wie banden, zenuwen en gewrichten aan grote belastingen zijn blootgesteld, is een regelmatige IR-sessie een bron van ontspanning.

Bij koud en slecht kan men beter de opwarming in de Infrarood sauna doen, in plaats van risico te lopen op blessures door een slechte opwarming. Men gaat in de cabine tot het zweten begint, dan is men voldoende opgewarmd en kan men buiten de training aanvatten. Of wanneer U gewoon geen zin heeft om uw training buiten uit te voeren kunt u deze training door een sessie in de infrarood cabine vervangen, zo heeft u toch nog een belasting van uw hartspier doorgevoerd.

Na een sessie van 40minuten verkrijgt men een maximaal stretcheffect. Onderzoeken wijzen uit dat na 40 minuten in een infrarood sauna de elasticiteit van de spieren met 50 % toeneemt. Een kortere sessie van 10 à 20 minuten verhoogt deze elasticiteit met 10%.

Wat is het verschil tussen een IR-cabine en traditionele sauna?

In een traditionele sauna wordt de lucht opgewarmd. Door de inwerking van deze warme lucht op de huid en bereikt de sauna haar effect. (indirecte warmteomzetting). De ingestelde temperatuur is gemiddeld ook veel hoger dan in de “Infrarood sauna”. In een Infrarood sauna wordt slechts 20 % van de stralings-warmte voor de verwarming van de lucht gebruikt, de overige 80 % worden in lichaamswarmte omgezet. (rechtstreekse warmteomzetting)

Een infrarood sauna gaat zijn gebruiker dieper en effectiever verwarmen, gezien slechts een klein deel van de stralen dient om de lucht op te warmen en het grootste deel het lichaam rechtstreeks opwarmt. 95% van de uitgezonden IR stralen wordt door het lichaam geabsorbeerd. Dit onderscheid geeft duidelijk de voordelen van een IR-cabine aan in vergelijking met een traditionele sauna.

In een infrarood cabine gaat men zeker zo hard zweten als in een traditionele sauna terwijl men toch met veel lagere temperaturen werkt (40 - 60°C voor een infrarood sauna in vergelijking 90-100°C voor een gewone sauna). Een groot deel van de werking blijft zelfs behouden als de deur wordt open gezet. De lagere temperatuur heeft tevens als voordeel dat het door veel personen als veel aangenamer wordt ervaren. Zeker het ademen is in een infrarood sauna veel prettiger dan in de traditionele sauna.

Door te werken op lagere temperatuur wordt het lichaam minder belast en kan men het risico op vaat-vernauwende factoren vermijden

Een traditionele sauna moet men ongeveer een uur voorverwarmen, terwijl een infrarood sauna al na 5 à 10 minuten gebruikt kan worden. In een sauna gaat men best liggen.. In een infrarood sauna heeft men het beste effect al zittend of zitliggend, de rug voor een verwarmingselement.

Het aansluitvermogen van een gewone sauna vraagt al snel 4,5 tot 10kW (krachtstroom), terwijl dit bij infrarood saunas niet meer dan 1,9 tot 3,5kW is. (dus op een gewoon stopcontact aan te sluiten!)De verbruikskosten van een sessie met een infrarood cabine zijn daarom ook lager. Om u een idee te geven : naargelang de grootte van de cabine varieert het verbruik van 0,33 tot 0,60 € per uur.

Door zijn compactere afmetingen past de IR-cabine beter in elk interieur; de montage is eenvoudiger en hij vraagt ook minder onderhoud.

Hoe gebruik je de infrarood sauna op een juiste manier?

Drink regelmatig voor en na het gebruik van de IR cabine, bij voorkeur mineraalwater.

Van tevoren een douche nemen zal het zweten bevorderen.

Uit hygiënisch oogpunt neemt u voldoende handdoeken mee in de cabine :

  • Eén of twee voor op de zitbank
  • Eén onder uw voeten
  • Eén om het zweet af te deppen

Na gebruik is een lauwe douche aan te raden

Bij de eerste tekenen van verkoudheid of griep kunnen meerdere sessies in de infrarood cabine het afweersysteem versterken en tot een vermindering van de symptomen bijdragen. Het is best uw arts te raadplegen bij deze of andere ziektes.

Een sessie duurt gemiddeld 30 minuten. Na gewenning en verloop van tijd, kunnen deze sessies naar 40 minuten gebracht worden. Vanzelfsprekend moet de gebruiker zich ervan verzekeren dat het lichaam in balans blijft en over alle nodige opbouwstoffen beschikt. Door overmatig gebruik zou een mineralentekort kunnen ontstaan (door transpiratie). Deze moeten dan door aangepaste voeding aangevuld worden. Bespreek dit met de huisarts. Voor gezonde mensen zijn er geen beperkingen bij normaal gebruik van de infrarood sauna. Bij twijfel of abnormale bevindingen, is het beter uw arts te raadplegen.

Een sessie in een “kortgolvige” cabine mag maximum 20 min duren. Kortgolvige IR-stralers kenmerken zich door lichtgevende of opgloeiende elementen. Wij werken enkel met Philips full spectrum stralers waarvan dosering (A-B-C-straling) en gebruik duidelijk gedefinieerd zijn. Let op voor (Chinese) namaak!!

Bij ziekte of medicijngebruik wordt aangeraden altijd eerst een dokter te raadplegen. Het is logisch dat bij verergering van welke aandoening dan ook, het gebruik van een infrarood sauna gestopt moet worden. In geval van zwangerschap, hoge bloeddruk, infecties of bij chirurgische implantaten, vraagt u voor het gebruik van een infrarood sauna advies aan uw behandelend geneesheer. Probeer zeker geen eigen behandelingen uit.

Waarom is cederhout de beste keuze?

In principe kunnen alle houtsoorten voor infrarood saunas gebruikt worden.

De beste houtsoort die voor infrarood saunas gebruikt kan worden is Canadese redcedar. De voordelen van deze redcedar zijn :

  • Mooie structuur zonder noesten en hars
  • Aangename onmiskenbare geur (belangrijker dan u denkt bij de hoge temperatuur, in de cabine wordt iedere houtgeur versterkt).
  • Redcedar werkt niet of nauwelijks bij vocht- en temperatuurverschillen
  • Voelt warm en zacht aan, maar de aanrakingstemperatuur wordt nooit hoog
  • Na verloop van jaren blijft een cedercabine degelijk en mooi
  • Redceder heeft van nature een stof in zich die het schimmel en bacteriën onmogelijk maakt zich hierin te nestelen

Veel cabines van Chinese origine worden onder de noemer van redcedar verkocht. Meestal spreekt men dan kortweg van “ceder” of ook nog “white cedar”. In de meeste gevallen gaat het dan om veel goedkopere inlandse houtsoorten en verraad de geur van het hout dat het hier niet om redcedar gaat.

Welke stralers zijn ideaal voor de infrarood sauna?

Hierover gaan de meest fantastische en de meest uiteenlopende verhalen de ronde. Omdat infrarood- straling niet waarneembaar is met het oog, leent het zich voor de meest onzinnige beweringen. De oppervlaktetemperatuur van het element is bepalend voor de uitgezonden golflengte.

Voor infrarood saunas is de langolvige straler standaard de beste keuze omdat deze voor iedereen geschikt is. De stralers met magnesiumoxide vulling zijn de meest gebruikte langgolvige stralers vanwege hun bijna oneindige levensduur.

De benaming incoloy wijst op de coating, het materiaal dat zich rondom de straler bevindt. Het incoloy op zich voegt geen meerwaarde toe aan de therapeutische werking van de straler. Belangrijk is wel de juiste golflengte te gebruiken die het beste resultaat oplevert, in overeenstemming met het gewenste effect en/of naargelang de aandoening.

Kortgolvige stralers komen pas goed tot hun recht in veel grotere cabines waar de afstand tot de straler binnen groter is als 1 meter. Een steekhoudend voordeel is wel de snelle opwarming. Een langgolvig RVS-element heeft ongeveer 10 minuten nodig, een halogeenlamp (kortgolvig) is meteen op temperatuur. De luchttemperatuur in de cabine is in beide gevallen pas na +/-10 minuten op ongeveer 40 graden.

Incoloy langegolf en Philips full spectrum (korte golf) kunnen eventueel in één cabine gecombineerd worden, zodat men van de voordelen van beide stralers kan genieten.

Nieuw is de DUO-STRALER of INFRA-TWIN. Hier zit één incoloy langegolf IRC-straler gecombineerd met één Philips full spectrum straler in één behuizing. Met een aparte schakelaar kan men kiezen voor het gebruik van korte golf of lange golf.

Meer over korte- en langegolf-cabines

Langegolf-cabines zijn cabines die uitgerust zijn met keramische buisstralers, met stalen infraroodelementen of met carbon vlakstralers. De meeste fabrikanten opteren voor de stalen elementen. Deze elementen zijn uiterst betrouwbaar en hebben een zeer lange levensduur. Dikwijls zijn deze elementen voorzien van een incoloy coating en gevuld met magnesiumoxide of keramisch zand. De vorm van het element is in feite totaal onbelangrijk voor de werking. Alleen de totale oppervlakte van het element in combinatie met een bepaald vermogen (wattage) en de reflector achter de straler zijn belangrijk voor de werking. De golflengte van het uitgestraalde infrarood wordt namelijk uitsluitend bepaald door de oppervlaktetemperatuur van het gebruikte materiaal. Via indirecte warmtewerking en via het centrale zenuwstelsel komt langgolvige IRC-straling in het hele lichaam. De carbonstraler geeft eveneens en enkel langgolvig infrarood. Deze heeft een groter stralingsoppervlak maar een mindere oppervlaktetemperatuur waardoor deze straler niet bruikbaar is voor therapeutische doeleinden. De carbonstraler dient enkel om te relaxen in een aangename warme omgeving, maar heeft geen meerwaarde in bestrijding van spier en gewrichtsaandoeningen.

Kortegolf-cabines werken op basis van een lichtgevende lamp. Een full spectrum Philips lamp geeft wanneer hij niet gedimd is maximaal 20% kortgolvig infrarood (IR-A) 60% middengolvig infrarood (IR-B) en 20% langgolvig infrarood (IR-C). Enkel bij aanwezigheid van kortgolvig infrarood is het lichtgevend element aanwezig, waardoor zelfs de leek gemakkelijk een IRA kortgolvige straler kan herkennen. In geen enkel geval is er korte golf aanwezig in een incoloy straler, (=zwartstraler) ongeacht zijn vorm, of in een carbonstraler.

Een voordeel van deze kortegolfstralers is de snelle start. Ze zijn direct warm als ze ingeschakeld worden. Ook wanneer grotere afstanden overbrugd moeten worden (bij grote cabines/ruimtes) werkt deze straler efficiënter. Nadelen van deze kortegolf stralers zijn een kortere levensduur, de hogere prijs en het niet altijd even prettig aanvoelen op korte afstand (vooral bij rugstralers en op de knieën). Kortgolvige IRA-straling is de enige vorm van infrarood die tot in het onderhuidse vetweefsel, de spieren en gewrichten kan doordringen. Afhankelijk van de huidpigmentatie kan dit zelfs 4 a 5 mm zijn.

Reuma en infrarood saunas

Artikel verschenen 21 november 2001

Infraroodsauna verlicht pijn bij reuma
Door Kitty van Gerven

Een infraroodsauna heeft een gunstige uitwerking op mensen met reumatoïde artritis en de ziekte van Bechterew. De pijn en stijfheid waar de reumapatiënten vaak aan lijden, neemt bij een saunagang aantoonbaar af. Dat is de conclusies van een onderzoek dat afgelopen zaterdag op een internationaal congres van reumatologen in Amerika is toegelicht.

Wie kent hem niet: de "rode lamp". In menig gezin aanwezig om snel verlichting te brengen bij een stijve nek of een verrekte rug. Al sinds de jaren vijftig is algemeen bekend dat een lokale behandeling met infrarood licht een gunstig effect heeft op gewrichts- en spierpijnen. Doordat de stralingswarmte in het lichaam doordringt, raken de weefsels goed doorbloed en neemt de soepelheid toe. Niet zo vreemd dan ook, dat toen een aantal jaren geleden de infraroodsauna's op de markt kwamen, deze vooral werden aangeprezen vanwege hun werking op gewrichtspijn en stijfheid. Producenten lieten het publiek graag geloven dat hun sauna's met name reumapatiënten verlichting konden brengen. De vraag was alleen: bevatten de verkooppraatjes loze beloften of zit er een kern van waarheid in? Het wetenschappelijke bewijs dat een totale verwarming van het lichaam met infrarood licht een zelfde effect heeft op chronische aandoeningen als de lokale behandeling van een pijnlijke plek was immers nog nergens ter wereld geleverd. Het Medisch Spectrum Twente (MST) en de Saxion Hogeschool in Enschede hebben meer duidelijkheid in de kwestie gebracht. Een wetenschappelijk onderzoek dat beide instellingen in de afgelopen drie jaar uitvoerden op verzoek van sauna-importeur Health Company in Alphen aan de Rijn, toonde aan dat een infraroodsauna daadwerkelijk een heilzame uitwerking heeft op mensen met reumatische aandoeningen. Het onderzoek, waaraan zeven studenten meewerkten, stond onder leiding van dr. Frits Oosterveld, lector aan de academie voor fysiotherapie van de Saxion Hogeschool, en reumatoloog professor Hans Rasker van het MST. Het werd uitgevoerd met 17 proefpersonen die aan reumatoïde artritis (chronische gewrichtsontstekingen) lijden, 17 mensen met de ziekte van Bechterew (ontsteking van de wervelkolom die tot verstijving kan leiden) en een controlegroep van 21 gezonde proefpersonen, alle merendeels tussen de 35 en 50 jaar.

Kuur

Gedurende vier weken bezochten de proefpersonen twee keer per week een infraroodsauna. Zowel vooraf als tijdens de behandelingen, enkele dagen na afloop van de kuur en nog eens een maand later werden de effecten gemeten op de pijn, de stijfheid en de vermoeidheid. De uitkomst was verrassend. "De patiënten met reumatoïde artritis gaven na één saunagang van een half uur aan dat de pijn en de stijfheid met zo'n 40 procent was afgenomen. Bij de Bechterewpatiënten was de pijn rond de 50 procent en de stijfheid zelfs 60 procent minder geworden", aldus Frits Oosterveld. De verschillen tussen de situatie voor en na de saunagang zijn volgens hem zo groot, dat gesproken mag worden van een aantoonbaar effect. Ten aanzien van de vermoeidheid geldt dat niet. Deze was volgens de ondervraagden eveneens iets afgenomen, "maar dit verschil was niet zo significant dat je het bewezen mag noemen." Op de middellange en de lange termijn bleek de saunabehandeling volgens Oosterveld minder effectief. "Al na een paar dagen zonder behandeling zie je dat de pijn en de stijfheid terugkeren en na een maand is er nagenoeg geen effect meer bespeurbaar." De conclusie is voor de Enschedese lector dan ook duidelijk: een infraroodsauna biedt een goede, symptoomverlichtende therapie op de korte termijn. "Wil een reumapatiënt er baat bij hebben, dan zal hij de sauna zeer regelmatig moeten bezoeken." Om die reden ligt behandeling in een ziekenhuis of kliniek volgens Oosterveld niet zo voor de hand. "Ook al niet omdat de gang naar het ziekenhuis en het aan en uitkleden voor deze patiënten extra belastend is. Je zou eerder moeten denken aan een sauna thuis, waarvan men bijvoorbeeld aan het begin van de dag of 's avonds voor het slapen gebruik kan maken." Oosterveld acht het niet uitgesloten de aanschaf van een sauna of behandeling daarmee op medische indicatie in de toekomst voor vergoeding door de zorgverzekeraars in aanmerking kan komen. Echter, zo ver is het nog lang niet. "We zullen eerst nog meer onderzoek moeten doen. Ook bij andere groepen reumapatiënten, zoals mensen met fybromyalgie en artrose of andere aandoeningen aan het bewegingsapparaat." Hoewel nog onduidelijk is of de infraroodtherapie ook voor deze patiënten effectief kan zijn, is Oosterveld inmiddels wel overtuigd van de positieve uitwerking ervan in zijn algemeenheid. Het beste bewijs daarvoor leverde de controlegroep van gezonde proefpersonen die aan het onderzoek deelnam. "Ook mensen die niets mankeren ervaren een half uurtje in de infraroodsauna als weldadig." Niet zo vreemd trouwens, vindt Oosterveld. "Doordat je lichaam wordt blootgesteld aan een warmte van 55 graden, wordt je hele fysiologische mechanisme in gang gezet om je lichaamstemperatuur, de zogenaamde kerntemperatuur, op peil te houden. Het hart gaat sneller kloppen, de bloedvaten verwijden zich, waardoor de bloeddruk wat daalt, de huid wordt warmer en gaat transpireren. Kortom, ook al zit je zelf stil, je lichaam werkt even hard als een jogger, die in een rustig tempo hardloopt. Na afloop heb je hetzelfde vitale gevoel als na een poosje sporten." Alleen al vanwege de krachtsinspanning die het lichaam moet leveren zou de saunabehandeling voor reumapatiënten volgens Oosterveld aanbevelenswaardig zijn. "Vaak kunnen deze mensen vanwege hun ziekte niet actief sporten en dan vormt dit een aantrekkelijk alternatief." Overigens bleken er bij de meting van hartslag, bloeddruk, huidtemperatuur en kerntemperatuur geen verschillen te bestaan tussen de reumaptiënten en de gezonde proefpersonen, wat volgens Oosterveld betekent dat er geen contra-indicaties bestaan voor het saunagebruik door reumapatiënten. "Toch is het voor reumapatiënten niet aanbevelenswaardig in de sauna te gaan zitten wanneer de ziekte in een acute fase verkeert. Onder invloed van de warmte verergert dan namelijk de ontsteking. De sauna is alleen doelmatig zolang de ziekte in een rustige fase verkeert." Hoewel nog tal van zaken nader onderzocht moet worden, heeft de studie van het MST en de Enschedese hogeschool volgens Oosterveld een belangrijk doel gediend, namelijk duidelijkheid verschaffen naar de reumapatiënten toe over de werking van infraroodwarmte. De conclusies van het onderzoek zijn afgelopen week door Oosterveld bekend gemaakt op een internationaal congres van reumatologen in Amerika. De bevindingen zullen eerdaags worden gepubliceerd in vaktijdschriften.

Fibromyalgie

De pijnklachten nemen dikwijls toe bij koud en vochtig weer, bij vermoeidheid, bij ongewone of overmatige inspanningen en bij emotionele stress.
Door de toenemende pijnklachten ontstaat er nog meer stress, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat van pijn- stress- pijn

De klachten verminderen bij warmte (bv. infrarood sauna, warm bad ( jacuzzi ) en ontspanning.)

Meer over fibromyalgie

Fibromyalgie is een aandoening van de weke delen van het bewegingsapparaat - spieren, de plaats waar pezen aanhechten aan het gewricht, gewrichtsbanden en bindweefsel - en wordt daarom ook wel weke delen reuma genoemd.

Fibromyalgie komt over de hele wereld voor naar schatting bij zo'n drie tot zes procent van de bevolking. Het grootste deel van de patiënten (tachtig tot negentig procent) zijn vrouwen, in de leeftijdscategorie van 25 tot 60 jaar.

Hoewel er al veel onderzoek werd gedaan, is over de oorzaak van fibromyalgie nog niet veel geweten. Eerst ging men ervan uit dat deze aandoening iets te maken had met spanning in de spieren, maar dat bracht niet veel duidelijkheid: bij mensen met en mensen zonder fibromyalgie werden dezelfde spierafwijkingen gevonden: afwijkingen die ontstaan als de bloedtoevoer enige tijd niet optimaal is, doordat de spier is aangespannen.

Omdat niet de spieren zelf de spanning van de spieren regelen maar de hersenen, wordt de oorzaak nu in deze richting gezocht.

Werking van de hersenen: De hersenen regelen allerlei lichamelijke processen. Sommige processen kunnen we sturen met onze wil: we bewegen armen en benen omdat we dat zelf willen.

Andere processen staan buiten onze wil, zoals hartslag, ademhaling, doorbloeding van de huid en spierspanning. Zij zijn van belang voor ons voortbestaan. De hersenen regelen dit automatisch, in nauwe wisselwerking met hormonale klieren en het afweersysteem. Als er iets mis is met de afstemming tussen deze systemen kunnen allerlei klachten ontstaan.

Wisselwerking : Bij mensen met fibromyalgie zijn er soms veranderingen in deze wisselwerking tussen hersenen en hormonale klieren. Waardoor deze veranderingen ontstaan en hoe we ze kunnen beïnvloeden, is nog niet bekend. Ook weten we nog niet of ze een gevolg of een oorzaak van de aandoening zijn.

Sommige onderzoekers denken aan een verstoring van het mechanisme waarmee we alle prikkels filteren die vanuit de buitenwereld op ons afkomen. We moeten deze prikkels wel selecteren omdat er anders te veel informatie op ons afkomt. Het zou kunnen zijn dat deze selectie minder goed gebeurt bij mensen met fibromyalgie.

Ook is het mogelijk dat het lichaam bepaalde prikkels ervaart als pijn, terwijl deze normaal geen pijn geven. Kleine dingen ervaren we als pijnlijke kwesties, zonder dat daar controle over bestaat. Er zijn echter nog steeds geen harde onderzoeksresultaten bekend, die over deze theorieën uitsluitsel geven.

Eigenlijk weten we nog maar weinig met zekerheid over de oorzaak. Wel is inmiddels duidelijk geworden dat fibromyalgie geen ontstekingsziekte is, niet tot schade leidt, en waarschijnlijk niet erfelijk is.

De kracht van de spieren kan achteruitgaan. Dan wordt het moeilijker om bepaalde handelingen uit te voeren; soms hebt u minder controle over uw gewrichten.

Vooral langdurig en intensief gebruik van de spieren kan hevige pijn tot gevolg hebben; de spieren laten het dan even afweten. Aangepaste bewegingsvormen zijn van groot belang.

Meest voorkomende symptomen

Werking van de hersenen: De hersenen regelen velerlei lichamelijke processen. Sommige daarvan kunnen we sturen met onze wil: we bewegen armen en benen omdat we dat zelf willen.

Andere processen gebeuren buiten de wil om, zoals hartslag, ademhaling, doorbloeding van de huid en spierspanning. Zij zijn wel van belang voor ons voortbestaan. De hersenen regelen dit automatisch, in nauwe wisselwerking met hormonale klieren en het afweersysteem. Als er iets mis is met de afstemming tussen deze systemen kunnen allerlei klachten ontstaan.

  • Pijnlijk gevoel bij aanraking van de huid
  • Pijnlijke menstruatie en/of verlengde menstruatie
  • Meer pijnklachten bij warm en/of koud weer.
  • Stemmingswisselingen
  • Opvliegers en zweetbuien, vooral 's nachts
  • Depressies en angsten
  • Pijn is het belangrijkste symptoom van fibromyalgie. Deze pijn gaat gepaard met stijfheid en gevoeligheid rond de gewrichten, spieren en pezen, en vooral dan in de nek, schouders, de bovenarmen en benen.
  • Pijnklachten nemen dikwijls toe bij koud en vochtig weer, bij vermoeidheid, bij overmatige inspanningen en bij stress. Door de toenemende pijnklachten ontstaat er nog meer stress, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat van pijn- stress- pijn..
  • De pijnklachten verminderen grotendeels na een sessie in een IR-cabine.
  • Slaapstoornissen met vermoeidheid tot gevolg is een ander niet onbelangrijk symptoom. Slaapstoornissen worden vermeld bij meer dan 60% van de fibromyalgiepatiënten. Dit gaat meestal gepaard met vermoeidheid bij het opstaan, ochtendmoeheid.
  • Ochtendstijfheid is eveneens een frequent voorkomende klacht bij fibromyalgiepatiënten : doordat de spieren 's nachts niet voldoende ontspannen ervaart de patiënt 's morgens een gevoel van stijfheid. (te verhelpen door de dag te starten met een half uurtje in de infrarood sauna)
  • Veel fibromyalgiepatiënten hebben bovendien te kampen met hoofdpijn.
  • Fibromyalgiepatiënten hebben dikwijls ook een verstoorde darmtransit (afwisseling van diarree en verstopping, diverse buikpijnen)

Voordat men van fibomyalgie spreekt :

  • Moeten de klachten langer dan 3 tot 6 maanden aanhouden en is de pijn verspreid doorheen het hele lichaam.
  • Bij een druk van 4 kg moeten minimum 11 van de 18 tenderpoints overgevoelig zijn en dus een pijngrimas, wegtrekreflex, opspringen , slaan of schreeuwen veroorzaken.

Bij mensen met Fibromyalgie blijven al deze klachten bestaan, zonder dat er een duidelijk aanwijsbare oorzaak voor is.

Letterlijk betekent Fibromyalgie: pijn in bindweefsel en spieren, beiden onderdelen van het bewegingsapparaat.

Dit bewegingsapparaat bestaat uit harde en beweegbare delen. De harde delen, nl de botten, zorgen voor de stevigheid. Spieren, pezen en gewrichten zorgen ervoor dat deze botten kunnen bewegen. Gewrichtsbanden en bindweefsel geven de gewrichten extra steun en stevigheid.

Spierpijn, pijn in en rondom de gewrichten of pijn daar waar pezen aan de gewrichten hechten, zijn klachten die vrijwel door ieder persoon met fibromyalgie vermeld worden.

Het is een zeurende pijn die meestal in de rug, nek of schouders begint. Geleidelijk gaat deze pijn zich ook uitbreiden naar andere delen van het lichaam. Er zijn echter plaatsen waar het zich vaker voordoet, nl de spierbundels van de nek, rug en schouderkappen, het borstbeen, de zijkant van de heupen en de binnenzijde van de knie.

Naast deze algemeen voorkomende klachten zijn er nog meer, maar die komen niet altijd bij elke patiënt voor:

  • Licht gevoel in het hoofd
  • Concentratiegebrek
  • Verstoord korte termijn geheugen
  • Vergeetachtigheid
  • Slecht, wazig zien
  • Zware armen en benen
  • Krakende en pijnlijke gewrichten
  • Keelslijmvlies ontstekingen
  • Opgezette klieren. Vooral in de keel en nek onder het oor (lymfeklieren)
  • Problemen met de luchtwegen
  • Brandende of 'dove' plekken
  • Rusteloze benen (Restless Legg Syndrome)
  • Opgezette vingers
  • Broze nagels
  • Eczeem/huiduitslag
  • Algemene allergieën
  • Duidelijker aftekening van de aderen
  • Trombose
  • Tremor (trillen van de handen)
  • Onregelmatige hartfrequentie (hartkloppingen)
  • Waterophopingen, met name 's ochtends in gezicht en handen
  • Temperatuurverhoging
  • Snel geïrriteerde huid
  • Kleine, vlekvormige bloedingen, blauwe plekken onder de huid
  • Verhoogd koudegevoel (gedeeltelijk paars verkleuren van handen en voeten)
  • Neerslachtige gevoelens, vooral 's ochtends
  • Angstgevoelens en paniek
  • Syndroom van Reynaud: De uiteinden van vingertoppen en tenen worden doof en wit doordat al het bloed wegtrekt. Dit veroorzaakt een vervelend gevoel.

Stijfheid

De meeste mensen met Fibromyalgie hebben last van ochtendstijfheid doorheen het hele lichaam. Deze stijfheid doet zich ook voor door lang in dezelfde houding te zitten of te staan. (ook hier is de infrarood sauna een dankbaar hulpmiddel)

Stemmingswisselingen

De meeste mensen met Fibromyalgie vertellen dat hun humeur onder al deze klachten lijdt. Ze hebben nog weinig energie, hebben nergens meer zin in en hebben dikwijls een lage dunk van zichzelf. Door continue pijn en vermoeidheid worden deze gevoelens nog versterkt. Hierdoor kan men in een vicieuze cirkel terecht komen.

Slaapproblemen

Door de pijn worden veel mensen ’s nachts veelvuldig wakker. Anderen hebben slaapproblemen omdat zij de knop niet om kunnen draaien en dus geestelijk niet of moeilijk tot rust komen. Ze liggen te piekeren en/of hebben onrustige dromen over dingen die hen bezighouden.

Een goede nachtrust is een belangrijke stap op de weg naar controle over deze klachten. Door slecht slapen en door pijn kan men in een vicieuze cirkel belanden: door de pijn kan men niet slapen, en juist omdat men niet slaapt kan men minder pijn verdragen en lijkt deze zelfs nog erger. Door de pijn gaat men ook minder bewegen, dus het lichaam wordt minder moe en men slaapt moeilijker in. Deze cirkel zou moeten doorbroken worden. Om beter te slapen kan men verschillende dingen doen.

  • Zorg voor regelmaat in uw leven: ga steeds op dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op.
  • Wees ’s avonds matig met cafeïne (koffie, cola) en alcohol.
  • Geen inspanningen vlak voor u naar bed gaat. Zorg voor ontspanning, bijvoorbeeld naar rustige muziek luisteren tijdens een infraroodsessie van een half uur.
  • Slaaprituelen zoals een avondwandelingetje, een douche, warme melk met honing, kunnen ook helpen.
  • Zorg voor een goed bed, comfortabele nachtkleding en een aangenaam klimaat in de slaapkamer.
  • Gebruik een kussen dat nek en hoofd een goede ondersteuning biedt en tevens stabiliseert.
  • Verwijder alle eventueel storende geluiden of lichten die de slaap kunnen verstoren.

Wanneer u langer dan 15 minuten wakker ligt, kunt u beter opstaan en buiten de slaapkamer iets rustigs gaan doen (zoals lezen of naar muziek luisteren) tot u weer slaap krijgt.

De infrarood cabine kan een hulpmiddel zijn

Met een infrarood sauna worden pijn en stijfheid duchtig aangepakt. Slaapproblemen worden grotendeels opgelost en stress valt van u af. De infrarood sauna helpt u om vicieuze cirkels te doorbreken en draagt zo bij tot het optimaal verbeteren van uw levenskwaliteit.

Medicijnen

Uw behandelend arts kan pijnstillers voorschrijven. Sommige mensen gebruiken antidepressiva of slaapmiddelen

Amitriptyline (Tryptizol) is eigenlijk een antidepressivum. Het wordt niet alleen bij depressies voorgeschreven, maar ook in geval van angsten en bepaalde vormen van pijn, zoals de pijn die voorkomt bij fibromyalgie. Het is niet echt bekend waardoor de pijn bij fibromyalgie met amitriptyline vermindert, waarschijnlijk omdat u beter slaapt. Het middel werkt dan ook optimaal wanneer slaapproblemen een grote rol spelen. Bijwerkingen van het middel zijn onder andere een droge mond, obstipatie, verwardheid en sufheid.

Het slapen verbetert meestal vrij snel, de pijn kan soms nog twee tot vier weken aanhouden. Het doel van Amitriptyline is om vooral de negatieve spiraal te doorbreken. Deze medicatie is dus tijdelijk.

Hoewel er antidepressieve middelen worden aangewend, betekent dat niet dat fibromyalgie ’in uw hoofd’ zit. De dosering is namelijk vele malen lager dan bij de behandeling van een depressie.

Pijnstillers zijn eigenlijk niet echt efficiënt. Ze verzachten de scherpe pijn, maar uiteindelijk helpen ze weinig.

De meest voorgeschreven pijnstiller bij fibromyalgie is paracetamol. Deze pijnstiller heeft meestal weinig bijwerkingen. Het is wel belangrijk dat u per dag niet meer dan zes tabletten (500 mg) inneemt, zeker als u langdurig deze pijnstillers slikt.

Er zijn ook paracetamoltabletten die codeïne bevatten. De werking van paracetamol wordt door codeïne versterkt. Eén van de bijwerkingen van codeïne is een verminderd reactievermogen.

Medicijnen helpen slechts weinig. Er is immers geen ontsteking die bestreden moet worden. Door het regelmatig gebruik van een infrarood sauna kan medicijngebruik kan sterk teruggeschroefd worden.

Ook helpt het om uw manier van leven te veranderen. Soms bieden simpele aanpassingen in huis reeds een oplossing. Het is belangrijk dat u leert uw leven zélf in te richten en de ruimte te nemen.

  • Durf al eens nee te zeggen.
  • U bent niemand enige verantwoording schuldig.
  • Stel minder eisen aan uzelf.
  • Voel u niet schuldig door voor uzelf te kiezen. Niet iedereen hoeft u sympathiek te vinden.
  • Ga rusten voordat u uitgeput bent, verdeel uw energie.
  • Plan niet te veel op een dag; houd bijvoorbeeld de avond vrij als u ’s middags een afspraak hebt.
  • Neem tijdig gas terug, doe kalm aan.
  • Blijf leuke dingen doen.
  • Vraag om hulp. Veel mensen vinden dit moeilijk omdat dit soms een gevoel van afhankelijkheid kan geven.
  • Voor de conditie en de spierkracht is het belangrijk om op een verantwoorde wijze in beweging te blijven, ook al hebt u pijn en bent u lusteloos.
  • U kunt aan uw conditie werken door bvb te lopen, fietsen, zwemmen, infraroodsessies.
  • Stoppen met bewegen is een slechte zaak voor iemand met fibromyalgie. Functies die niet meer worden gebruikt, gaan immers verloren.
  • Het is belangrijk dat u dingen blijft doen, ook al hebt u soms echt nergens zin in.
  • Ga na waar u plezier aan beleeft. Door erop uit te trekken, door contact met vrienden of door een hobby die u leuk vindt, kunt u de vicieuze cirkel van pijn, vermoeidheid en lusteloosheid doorbreken.
  • Mensen met fibromyalgie hebben soms psychische problemen. Ze zijn depressief en hebben een laag zelfbeeld. Ze vinden dat ze niet voldoende presteren. Een te hoog streefniveau en een perfectionistische instelling is mede één van de oorzaken van de aandoening, en niet het gevolg.
  • Ook kunnen zij zich schuldig voelen tegenover hun partner, kinderen of werkgever, omdat zij lichamelijk niet meer alles aankunnen.
  • Professionele hulp is soms nodig om beter te kunnen uitmaken wat voor u belangrijk is, zodat u op basis daarvan betere keuzes kunt maken en prioriteiten kunt stellen. Ook de mensen in uw omgeving hebben dikwijls, net als uzelf, vaak tijd nodig om aan deze nieuwe situatie te wennen. Zij kunnen zich erg machteloos voelen als u pijn lijdt. De dagelijkse routine kan worden aangepast, taken in huis worden wellicht anders verdeeld.
  • Ziek-zijn kan soms vriendschappen kosten, maar er kunnen ook nieuwe contacten door ontstaan. Mensen die al langere tijd fibromyalgie hebben, hebben gemerkt hoe goed het kan doen om anderen te vertellen hoe men zich voelt, en om het bijvoorbeeld niet voor zich te houden als men moe is of pijn heeft.
  • Mensen met fibromyalgie krijgen niet altijd erkenning voor hun aandoening. Omdat de medische oorzaak nog niet bekend is, worden hun klachten niet altijd serieus genomen, wat voor een patiënt als zeer belastend kan overkomen.
  • Vermoeidheid, pijn, stijfheid en stemmingswisselingen kunnen een nadelige invloed hebben op seksualiteit. Het verlangen naar seksueel samenzijn kan afnemen, wat tot problemen kan leiden, omdat de partner dezelfde verlangens houdt als voorheen. Mogelijk kan ook geslachtsgemeenschap moeilijk zijn. Maar seksualiteit is uiteindelijk meer dan enkel geslachtsgemeenschap.

De aanschaf van een infrarood sauna

Door zijn brede werkingsveld bewijst de infrarood sauna voor mensen met fibromyalgie een uitstekend hulpmiddel te zijn. Door regelmatig en soms zelfs dagelijks gebruik biedt de infrarood cabine dikwijls een oplossing of op zijn minst verlichting voor velerlei klachten en wordt het zelfs een onmisbaar hulpmiddel op verschillende vlakken : pijnbestrijding, onderhoud spierconditie, stijfheid, stresswerend, verlichting depressieve stemmingen, ontspannend, terug meer energie, versterking afweersysteem, betere doorbloeding, verbeterd slaappatroon ...

Opmerking : Ook een hydromasagebad met uiteraard degelijke hydrojets heeft zijn nut reeds bewezen in de behandeling van fibromyalgie patiënten.

Enkele interessante weetjes

Wij citeren Dr. Peavo, een beroemde voedingspecialist:

"De verwarming van het lichaam door infraroodstralen stimuleert en versnelt de metabolische processen en beperkt de aanwas aan pathogene bacteriën en virussen. Gezonde lichaamsdelen en organen worden tot een verhoogde activiteit aangezet. Het zelfgenezingsproces en de weerstand van het lichaam worden verbeterd en nemen toe. De genezing van chronische en acute ziektebeelden zoals verkoudheid, infecties en reumatische ziektes worden door de zelfgenezende kracht van het lichaam versneld. Het lichaam wordt zowel in- als uitwendig grondig gereinigd en verjongd. De infrarood sauna biedt een maximaal zweeteffect. Tal van giftige stoffen, die tengevolge van metabolische verontreiniging in het lichaam zijn opgeslagen, worden door het zweten uit het lichaam verwijderd. De infrarood sauna verhoogt de capaciteit van dit uitscheiden, ontgiften en reinigen van de huid door de stimulerende werking op de zweetklieren"

In de USA zijn ondertussen meer dan 10.000 medische infrarood saunas in gebruik. De behandeling met infraroodstraling is enorm populair ter behandeling van lichte weefselschade, soms ter stimulatie van de behandeling van chronische ziektes, of om nieuwe ziektes sneller te genezen.

In China worden infrarood saunas in gerenommeerde klinieken veelvuldig ingezet als hulpmiddel tijdens allerlei behandelingen en vooral bij pijnbestrijding. Wetenschappers berichten in Chinese studies over 90% positief resultaat bij behandelingen met infraroodwarmtestraling in geval van weefselbeschadigingen, kruisbandpijnen, problemen in schouder -en heupgewrichten, menstruatiepijnen, infecties, longontsteking ,eczemen, postoperatieve infecties, galblaasontsteking, enz...

Japanse onderzoekers, zoals Dr. Yamajaki met zijn boek "infrared therapie", spreken over de volgende verrassende resultaten.

  • Brandwonden: vermindert pijnen, verkort de genezingstijd, minder littekens
  • Hoge bloeddruk: zichtbare daling bij behandelingstemperatuur van 40 tot 50°C
  • Ischias: merkbare verbeteringen
  • Lage bloeddruk: stimuleert om lage bloeddruk te verhogen
  • Kortetermijngeheugen: verbetert drastisch
  • Artrose: merkbare verbeteringen
  • Menopauze: vermindering van nervositeit, depressiviteit, hoofd- en buikpijnen
  • Gewichtsverlies: energieverbruik door zweten en directe vetverbranding

Goede resultaten na een behandeling met een infrarood sauna werden eveneens verkregen bij:

  • Netelkoorts
  • Verstopte poriën
  • Vermindering van littekens bij genezing van brandwonden en minder pijnimpulsen
  • Pijnvermindering bij schaaf- of snijwonden. Een vermindering van littekenvorming en een versnelde genezing
  • Acné, drie tot vier behandelingen openen poriën die reeds sedert jaren verstopt waren en verwijderen de aanwezige resten van cosmetica en overvloedige talg
  • Lichaamsgeur: door de verbetering van de hoofdfuncties van het lichaam door de infrarood-warmtebehandeling, wordt een sterke lichaamsgeur (dikwijls veroorzaakt door de aanwezigheid van chemische stoffen) verminderd.
  • Eczemen en psoriasis (beide ziekteverschijnselen reageren zeer goed op deze bijkomende behandeling).
Overwegingen voor de aanschaf van een infrarood sauna

Er zijn veel voordelen te noemen, die het overwegen waard zijn:

  • u heeft het gemak van de sauna thuis, u hoeft er niet de deur voor uit
  • u vindt de gezondheid van uzelf en uw gezinsleden belangrijk
  • de traditionele sauna kent u al, maar bevalt u niet (te warm/te vochtig/te lang/niet thuis mogelijk)
  • u wilt gewicht verliezen zonder al te veel inspanning
  • u kampt met klachten, en wilt die op een makkelijke en aangename wijze verlichten

Dit is nog maar een greep uit de voordelen die u zou kunnen bedenken om tot de aankoop van de infraroodsauna over te gaan. U kunt bijvoorbeeld nu in uitstekende gezondheid zijn, maar wat te denken van later, als alles niet meer zo soepel gaat? Dan zou het toch super zijn om dagelijks uw saunabad te kunnen nemen om u op deze simpele manier fit en gezond te blijven voelen.

Veel nadelen kunnen er niet genoemd worden. De aanschaf is een eenmalige kost waarna u voor de rest van uw leven kunt genieten (desnoods dag én nacht) van uw infrarood sauna. Verder zijn de stroomkosten die gepaard gaan met het gebruik van uw infrarood sauna te verwaarlozen, dus wat houdt u nog tegen ?

Informeer u eens bij uw vrienden en kennissen of bij mensen die ervaring hebben met een infrarood sauna, of, nog beter, vraag er eens naar bij uw huisarts. Hij zal het gebruik van de infrarood sauna slechts in uitzonderlijke gevallen afraden.

Nederlands

realisatie: Wide Open Windows